Op 10 februari jl. vond het commissie(vervolg)debat over de Hersteloperatie Kinderopvangtoeslag plaats. Staatssecretaris voor Toeslagen en Douane, Aukje de Vries, moest zich verantwoorden voor het feit dat het eerste moratorium afliep op 12 februari, terwijl nog niet alle schulden van die groep gedupeerden zijn afgewikkeld. In dit debat en zelfs op Twitter werd de oproep aan gerechtsdeurwaarders gedaan om niet direct beslag te leggen bij gedupeerden van wie het moratorium afloopt.
Zoeken naar oplossingen
Niet alleen de Tweede Kamer en de samenleving hebben grote zorgen over de kwetsbare groep gedupeerden. Ook gerechtsdeurwaarders zien dat de afwikkeling van de schulden bij SBN meer tijd vergt dan van tevoren werd ingeschat. Bijna dagelijks zijn wij in gesprek met het ministerie van Financiën, de Belastingdienst en SBN om te zoeken naar de snelste en meest effectieve oplossingen om te voorkomen dat gedupeerden opnieuw een deurwaarder aan de deur krijgen. Maar ook om ervoor te zorgen dat ook schuldeisers recht wordt gedaan door een snelle afhandeling van de schulden.
Moties
Naar aanleiding van het debat werden drie moties door de Tweede Kamer aangenomen:
- De motie Nijboer verzoekt de regering om ook dit jaar te voorkomen dat ook maar één gedupeerde uit huis wordt gezet vanwege openstaande schulden, of te maken krijgt met beslaglegging.
- De motie Paul roept op om de verkenning naar een eventuele verlenging van het moratorium zo snel mogelijk af te ronden. De staatssecretaris deed die belofte tijdens het debat.
- De motie Omtzigt verzoekt de regering om de Kamer voor 10 maart te informeren over bij hoeveel gedupeerden gerechtelijke vorderingen geëffectueerd zijn.
In een Kamerbrief van 11 februari is de staatssecretaris ingegaan op de uitvoering van de eerste twee moties.
Schuldeiser beslist
De gerechtsdeurwaarder is niet degene die besluit om een invordering of een beslag of ontruiming weer op te starten na het moratorium. Het is de schuldeiser die dat beslist. De gerechtsdeurwaarder kan de schuldeiser wel vragen nog te wachten met de invordering. Zo kan de gedupeerde meer tijd krijgen om de lijst met private schulden in te dienen bij Sociale Banken Nederland (SBN). Daarnaast kunnen gerechtsdeurwaarderskantoren gedupeerden die bij hen bekend zijn, helpen door ze op tijd door te verwijzen naar SBN. De regie om de schuldenlijst in te dienen ligt - op dit moment - nog bij de gedupeerde.
Verlengen van moratorium schuift problemen vooruit
Een verlenging van het moratorium, verzocht in de motie Paul, vindt de KBvG geen oplossing. De problemen worden daarmee niet aangepakt, niet voor de gedupeerde en ook niet voor de schuldeiser. Alleen vooruitgeschoven en soms zelfs vergroot. Er zit namelijk nog een andere kant aan het verhaal. Schuldeisers (vaak MKB-bedrijven) zijn in totaal voor meer dan 100 miljoen euro benadeeld en wachten soms al jaren op hun geld. Ook voor hen moet er een perspectief zijn, ook zij hebben het geld hard nodig in deze tijden van crisis. Gedurende de ‘pauze’ blijft de rente bovendien oplopen en in sommige gevallen ook de huur die betaald moet worden. Daardoor worden de schulden alleen maar hoger. Bovendien vallen schulden van ná 1 juni 2021 niet onder het beleidsbesluit, waardoor deze schulden niet afgehandeld worden. De gedupeerde blijft verantwoordelijk voor deze schulden en zal ze na afloop van het moratorium zelf moeten aflossen.
Regie over gerechtelijke vorderingen bij gerechtsdeurwaarders
Een mogelijke oplossing die de KBvG eerder heeft aangedragen, is om gerechtsdeurwaarders rechtstreeks schuldenlijsten van gedupeerden te laten indienen bij SBN. De Tweede Kamer besloot eerder dat de gedupeerde zelf verantwoordelijk is voor het indienen van zijn schulden bij SBN. De staatsecretaris geeft in de Kamerbrief aan dat ze de oplossing van de gerechtsdeurwaarders verder wil verkennen. Om deze oplossing te realiseren moet gekeken worden naar de juridische mogelijkheden voor rechtstreekse gegevensdeling en naar de afweging van belangen.
De gerechtsdeurwaarders staan volledig achter deze oplossing. Wij hebben zicht op alle vorderingen waar een titel voor is (en daarnaast op een groot deel van de minnelijke vorderingen). Wij adviseren dan ook om, net als bij de afwikkeling van de publieke schulden, het initiatief tot afwikkeling van deze specifiek categorie schulden – die met een rechtelijk vonnis – de gedupeerden te ontlasten. Er is dan geen zorg dat na het verlopen van het moratorium voor deze oude schulden (opnieuw) beslagmaatregelen worden gelegd.
Schuldenwijzer faciliteert gedupeerden
Na het besluit van de Tweede Kamer om de regie over het indienen van de schulden bij de gedupeerde te laten, hebben de gerechtsdeurwaarders een andere oplossing geboden om gedupeerden te faciliteren. Zij hebben alle terechte gerechtelijke vorderingen op gedupeerden verzameld en klaargezet in Schuldenwijzer (www.schuldenwijzer.nl/toeslagenhulp), een door DigiD beveiligde omgeving. Per gedupeerde kan met een druk op de knop een overzicht van de schulden bij de gerechtsdeurwaarder gegenereerd worden. Op basis hiervan kan SBN zorgen voor de financiële afwikkeling.
In de eerste week van 2021 hebben de gerechtsdeurwaarderskantoren dit portaal gevuld met in totaal zo’n 50.000 vorderingen ter waarde van 110 miljoen euro. Dat zijn op dit moment de gerechtelijke en minnelijke schulden van alle als gedupeerd aangemerkte burgers. Er worden nog wekelijks burgers als gedupeerd aangemerkt. De overzichten die gerechtsdeurwaarders aanleveren worden dan ook wekelijks geüpdatet. Van de minnelijke schulden mogen echter op dit moment geen details in Schuldenwijzer.nl worden getoond. De gedupeerde kan wel zien dat er minnelijke schulden zijn bij een of meerdere gerechtsdeurwaarderskantoren en moet dan contact zoeken met het betreffende kantoor om de specificaties op te vragen. De KBvG overlegt momenteel met de Belastingdienst om ook voor deze schulden de gegevens in het schuldenoverzicht op Schuldenwijzer.nl op te nemen, zodat gedupeerden een compleet overzicht hebben van alle bij gerechtsdeurwaarders bekende schulden.