“Het beleidsonderwerp dat gaat over gerechtsdeurwaarders is ondergebracht bij de Directie Rechtsbestel. Als ik kijk naar de KBvG als beroepsorganisatie en het ministerie, ben ik er stellig van overtuigd dat we voor 85 procent dezelfde – wettelijke – taak hebben: het in stand houden van een kwalitatief hoogwaardige beroepsgroep”, aldus Sluijter. “Om dat samen te bereiken moet je samenwerken.”
Brouwer: “Die gezamenlijke basis is voor ons heel belangrijk en geeft vertrouwen. Er leven namelijk verschillende beelden in de maatschappij over onze beroepsgroep. We willen daarom veel bereiken op belangrijke onderwerpen voor nu en in de toekomst.”
Jullie hebben een convenant gesloten, wat staat daarin?
“Dat klopt. Het bijzondere is dat wij de eerste juridische beroepsgroep zijn die voor de komende drie jaar een convenant met een ministerie heeft gesloten. Hierin is bepaald dat de KBvG en het ministerie regelmatig, in verschillende samenstellingen en op verschillende niveaus overleggen en dat de positie van gerechtsdeurwaarders beter wordt meegenomen bij de totstandkoming en wijziging van wetgeving. We overleggen over 31 vooraf vastgelegde onderwerpen: stuk voor stuk punten die onze beroepsgroep raken en uiteindelijk de maatschappij dienen. Dan kun je denken aan de digitalisering van het werk, transparantie van vermogen, de rol bij problematische schulden en een tarief bij het voorkomen van een beslag of ontruiming.
Sluijter: “Ik vind het goed dat het convenant er nu is. Want ons overleg is zeker niet altijd zo intensief geweest. Het convenant dwingt ons om na te denken over de manier waarop we samenwerken en overleggen. De onderwerpen zetten we nu op de agenda. We kunnen niet anders dan met elkaar in gesprek zijn over de onderwerpen die Michaël benoemt. Er gebeurt namelijk veel in het vaarwater waarin gerechtsdeurwaarders zitten. We praten nu niet langer óver elkaar, maar in vertrouwen mét elkaar.”
Liever het volledige GDW.Magazine inzien? Download het hier.
Brouwer: “Het convenant is natuurlijk gewoon een stuk papier met afspraken. Het gaat er vooral om hoe je het overleg met elkaar voert. En dan zijn de lijntjes soms heel kort als het erop aankomt. Door de samenloop van het convenant, de online overleggen in deze coronatijd en de actualiteit van bijvoorbeeld de kinderopvangtoeslagaffaire is een en ander een beetje in een stroomversnelling geraakt. Bij de hersteloperatie van de kinderopvangtoeslagaffaire zag de KBvG namelijk een rol voor zichzelf bij het identificeren van de gedupeerden. We hadden daarbij al een idee over een oplossing die de Belastingdienst zou kunnen helpen. Dan merk je dat het mogelijk is om op heel korte termijn besluiten te nemen.”
Sluijter: “Bij de kinderopvangtoeslagaffaire heeft de KBvG in een aantal dagen een megaoperatie op touw te gezet waarmee ze de Belastingdienst heeft geholpen. Daar ben ik best trots op. Dat had ik twee jaar geleden niet voor mogelijk gehouden.”
Wat heeft het convenant in jullie samenwerking veranderd?
Brouwer: “Het mooie van de samenwerking is dat we kwesties nu vooraf aankaarten. Voorheen kwamen we als beroepsorganisatie nog weleens met een kant en klare oplossing voor een probleem bij het ministerie aan, zonder te polsen of – in dit geval – het ministerie hierop zat te wachten. Dan loop je het risico dat jouw oplossing op een verkeerd moment komt of niet aansluit bij wat er al is bedacht. De deur wordt dan voor je neus dichtgegooid. Dat frustreert en is niet altijd bevorderlijk voor de samenwerking; je kunt het gevoel krijgen dat de ander het niet leuk vindt om met je samen te werken. Dat risico zijn we nu een stap voor door vooraf het probleem voor te leggen en eerst - kort - met elkaar in gesprek te gaan over de richting van de oplossing. Je voelt dan ook direct aan wat de ander belangrijk vindt.”
Sluijter: “We werken nu veel meer vanuit de vraag: hoe willen we het samen oplossen? In plaats van te reageren op een voorstel van de ander. Dat levert een veel constructiever gesprek op.”
Brouwer: “Die manier van samenwerken is nodig omdat er onderwerpen zijn waar we soms zelf het antwoord nog niet op weten.”
Welke onderwerpen zijn dat?
Brouwer: “De KBvG maakt zich – net als het ministerie – sterk voor een kwalitatief hoogwaardige beroepsgroep, ook voor de toekomst. Een onderwerp dat nu al speelt is de verdere digitalisering van het werk en de beroepsgroep. We weten dat die ontwikkeling ons allemaal raakt, maar wat de impact voor gerechtsdeurwaarders precies zal zijn is nog niet te voorspellen. Dat onderzoeken we nu met elkaar. Dan gaat het ook over de bekostiging van de investeringen die kantoren moeten doen voor het invoeren van bijvoorbeeld een digitale betekening. En over het wegvallen van werk dat geautomatiseerd wordt.”
Sluijter: “Dat is een punt dat wij samen op de agenda hebben gezet, omdat we moeten gaan voldoen aan de Europese verordening op dit gebied. We hebben hier één op één contact over, maar het thema vraagt ook om samenwerking binnen – en buiten – de ketens. Het ministerie heeft hiervoor daarom ook zogenoemde thematafels georganiseerd met meerdere partijen in de schuldenketen. Daarnaast hebben we regulier overleg met andere juridische beroepen zoals het notariaat. Hiermee anticiperen we alvast op de impact die de invoering ervan gaat hebben. Zo brengen we meerdere oplossingen bij elkaar, die we anders niet bedacht zouden hebben. Op die manier zijn we voorbereid op de implementatie van de verordening in de Nederlandse wetgeving.”
Brouwer: “Voor de langere termijn zijn we eigenlijk aan het nadenken over hoe de volgende generatie gerechtsdeurwaarders gaat functioneren en wat deze daarvoor nodig heeft. Dan heb je te maken met een stelsel dat behoorlijk complex is, waar je niet zomaar dingen in kunt aanpassen. Zeker wanneer je wetgeving – zoals de Gerechtsdeurwaarderswet of rechtsvordering - gewijzigd wilt hebben, moet je samen optrekken in de sector. Dan heb je ook te maken met de rechtspraak, advocatuur en schuldhulpverlening.”
Sluijter: “Dat klopt. Het past in de tijdsgeest dat partijen móeten samenwerken in de sector. De schuldenproblematiek strekt zich namelijk ook uit over meerdere domeinen. Binnen het totale stelsel en het schuldendomein hebben gerechtsdeurwaarders daarbij een maatschappelijke taak.”
Hoe ziet wat jullie betreft de samenwerking eruit?
Sluijter: “We hebben de afgelopen maanden gezien dat ook andere departementen dan het ministerie van JenV beleidsmatig verantwoordelijk kunnen zijn voor onderwerpen die gerechtsdeurwaarders aangaan. Bijvoorbeeld bij de invoering van de vereenvoudigde beslagvrije voet. Daar kwam het initiatief van de gerechtsdeurwaarders, maar heeft het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid de regie gevoerd. Als ministerie van JenV hebben we toen de samenwerking met onze collega’s van Sociale Zaken meer opgezocht. Daarbij is het niet alleen belangrijk dat ministeries elkaar onderling beter weten te vinden, maar dat ook bijvoorbeeld de KBvG direct met hen kan overleggen. Zo kunnen we vanuit een gedeeld belang oplossingen vinden voor problemen.”
Brouwer: “Dat is ook mijn wens. Het mooie is juist dat we vanuit de – ogenschijnlijk - verschillende belangen samen mooie dingen kunnen bereiken. Ik heb bij de hersteloperatie van de toeslagenaffaire ervaren dat flexibel werken in projectteams goed uitpakt. Door de kennis, kunde en competenties vanuit verschillende ministeries en organisaties bij elkaar te brengen, kun je een onderwerp heel gericht oppakken. De KBvG heeft daarin ook niet altijd een vaste rol: soms ben je als kennispartner betrokken bij een onderwerp, een andere keer als expert of uitvoerder. Je levert de bijdrage die bij een bepaald onderwerp past. Het gaat allang niet meer alleen om het behartigen van de belangen van de gerechtsdeurwaarder.”
Sluijter: “Voor de samenwerking tussen het ministerie van JenV en de KBvG hoop ik dat we die kunnen verdiepen en verbreden. Door meerdere collega’s direct contact te laten hebben met bijvoorbeeld bestuursleden van de KBvG, zorgen we dat de samenwerking ook na de looptijd van het convenant behouden blijft.”
Brouwer: “Zo zien wij dat ook voor ons. Het gaat erom dat de juiste mensen met elkaar contact hebben over een onderwerp. En dat hoeft echt niet altijd de voorzitter te zijn.”