Het CBS deed het onderzoek in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Nooit eerder werd er op zo’n gedegen manier onderzoek gedaan naar de omvang en ontwikkeling van de schuldenproblematiek in Nederland. Het rapport omvat alle beschikbare cijfers over schulden in de periode 2015 tot en met 2018.
Schuldhulpverlening geen einddoel
De KBvG vindt het goed dat deze cijfers nu beschikbaar zijn. Arjan Boiten, penningmeester van de KBvG: “Het rapport geeft inzicht in de omvang van de schuldenproblematiek in Nederland. Wat opvalt is dat van de geregistreerde huishoudens met problematische schulden 16% in beeld is bij de schuldhulpverlening. Het betekent dat de andere 84% dus níet in beeld is. Het kan zijn dat die mensen om wat voor reden uitvallen bij de aanmelding voor schuldhulp. In de praktijk komen we juist díe mensen tegen. Dat zijn mensen die wel kunnen maar niet willen betalen of mensen die problematische schulden hebben maar geen hulp zoeken. Schuldhulpverlening is wat ons betreft een hulpmiddel, niet het einddoel. Het gaat er juist om dat mensen, waar dat mogelijk is, zelf hun financiën weer kunnen beheren en leren hoe ze zelf verantwoordelijkheid nemen om uit de schulden te blijven.”
Nadja Jungmann
Taai vraagstuk
Nadja Jungmann, Lector Schulden & Incasso aan de Hogeschool Utrecht, reflecteert op de bevindingen in het rapport. “Wat opvalt is dat ondanks de economische voorspoed in de periode vóór corona, het aandeel huishoudens met problematische schulden in de periode 2015-2018 slechts licht is afgenomen. Dat laat zien hoe taai het vraagstuk van de schuldenproblematiek is. In het onderzoek zijn alleen bepaalde geregistreerde schulden meegenomen. Er zijn ook mensen die in een bijzonder ingewikkelde, haast niet zelfstandig op te lossen, schuldsituatie zitten die niet onder deze definitie vallen. De groep die worstelt met ernstige problematiek is dus waarschijnlijk nog wel iets groter.”
De meest recente cijfers in het rapport zijn nu twee jaar oud. Jungmann verwacht niet dat het percentage van 8,3% inmiddels gedaald is. “Zeker met de gevolgen van corona in het vooruitzicht, verwacht ik eerder een toename van het aandeel huishoudens met problematische schulden. Nu er een tweede golf is, komen we waarschijnlijk binnen afzienbare tijd wel boven de 10% uit. Juist in deze periode is het cruciaal om bij het ontstaan van nieuwe schulden snel te handelen, om te voorkomen dat deze problematisch worden.”